KRÓTKI RYS HISTORYCZNY KOŚCIOŁA W ŻYDOWIE
| Kościół do 1945 roku |
|---|
Na przestrzeni wieków kościół w Żydowie był świadkiem wielu wydarzeń na tych ziemiach, lecz jako niemy obiekt nie może opowiedzieć o tych wydarzeniach. W jego imieniu mówią ludzie, którym nie jest obojętne jego istnienie i pamięć historyczna. Dzięki tym ludziom, dzisiaj możemy prześledzić – chociaż w szczątkowej formie – historię tego obiektu i ludzi z nim związanych.
Pierwszy kościół o nieznanej formie wybudowany został w XVII wieku prawdopodobnie w 1679 r. – WUOZ Delegatura w Koszalinie, natomiast źródła niemieckie podają, że już od 1571 roku pierwszym proboszczem parafii w Żydowie był ks. Martin Gruneberg – Wikipedia, der freien Enzyklopadie.
Wykaz księży proboszczów w Parafii Zydowo w latach: 1571-1945
1. Martin Grüneberg seit 1571
2. Georg Dumke seit 1580
3. Paul Raske seit 1601
4. Georg Zuper seit 1629
5. Nikolaus Froböse (Frobesius) bis 1667
6. Paul Bolduan 1667-1694
7. Laurentius Georg Stöcke 1695-1744
8. Christian Heinrich Gottschalk 1746-1754
9. Johann Friedrich Moritz 1754-1791
10. Georg Krüger 1792-1820
11. Christian Gottlieb Enghardt 1821-1932
12. Christian Gottfried Müller 1834-1847
13. Otto Ferdinand Hartmann, 1849-1856
14. Christian Friedrich Tietz 1857-1871
15. Otto Friedrich Jobst 1872-1883
16. Otto Heinrich Stapelfeld 1885-1886
17. Gottfried Epiphanias Lüdeke 1886-1899
18. Siegfried Berthold Johannes Samuel Jobst 1900-1907
19. Heinrich Krockow 1907-1926
20. Karl (Gustav) Kirste 1926-1935
21. Peter Bultmann 1935-1945
Obecny kościół wzniesiony został w XVIII wieku (1764r.) w konstrukcji szkieletowej na miejscu wcześniej zbudowanego kościoła, którego fundament (prawdopodobnie) został odsłonięty wzdłuż ściany północnej w czasie remontu kościoła w 2009 roku.
Księgi parafialne parafii Żydowo prowadzone były od 1667 roku i znajdowały się 1945 roku w domu parafialnym. Dom parafialny (plebania) znajdował się między budynkiem byłego Nadleśnictwa Żydowo, a obecnym budynkiem leśniczówki Polanów. Budynek plebanii w chwili obecnej już nie istnieje, został rozebrany przez Nadleśnictwo Polanów. Obecny budynek plebanii w 1960 roku został kupiony od PKP. Do 1945 roku mieścił się tu dworzec kolejki wąskotorowej.
Drugą wojnę światową przetrwały następujące księgi parafialne:
1. Księga chrztów od 1874-1900 roku
2. Księga żałobna od 1875-1934 roku
3. Księga pogrzebów od 1875 –1935 roku
Powyższe księgi po 1945 roku prawdopodobnie zostały umieszczone w Parafii w Polanowie, po których ślad zaginął.
Wokół kościoła istniał cmentarz przykościelny. W latach dwudziestych XX wieku na terenie cmentarza został postawiony kamienny obelisk na cześć mieszkańcom Żydowa, poległym w czasie pierwszej wojny światowej w latach 1914-1918. Po 1945 roku ogrodzenie cmentarza zostało przesunięte w taki sposób, że obelisk znalazł się poza ogrodzeniem. Przed 1945 rokiem społeczeństwo Żydowa było w przeważającej części wyznania ewangelickiego.
| Kościół po 1945 roku |
|---|
Po odzyskaniu przez Polskę w 1945 roku ziem zachodnich i północnych, ludność niemiecka z parafii Żydowo niemal w 100% została przesiedlona za „Odrę”, a na ich miejsce osiedliła się ludność z całej Polski wyznania rzymskokatolickiego. W maju 1947 roku na teren parafii Żydowo w ramach deportacyjnej akcji „Wisła” przesiedlono z Bieszczad kilkadziesiąt rodzin narodowości ukraińskiej wyznania grekokatolickiego.
Po II wojnie światowej kościół w Żydowie został przejęty przez kościół katolicki i poświęcony 26 XII 1945 roku. W dniu 13 czerwca 1959 roku erygowano parafię p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP. Pierwszym proboszczem parafii po 1945 roku był ks. Bronisław Kozłowski.
Wykaz księży proboszczów w Parafii Żydowo po 1945 roku:
1. ks. Bronisław Kozłowski 1959-1972 r.
2. ks. Jan Szałach 1972-1978 r.
3. ks. Stanisław Jania 1978-1983 r.
4. ks. Stanisław Olejarz 1983-1986 r.
5. ks. Edward Skwira 1986-1989 r.
6. ks. Wiesław Koc 1989-2009 r. (zmarł 26.03.2009)
7. ks. Jan Stankiewicz 2009-2010 r.
8. ks. Witold Karczmarczyk 2010-2014 r.
9. ks. Tomasz Rembelski 2014-2020 r.
Decyzją prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Wydział Kultury, Wojewódzki Konserwator Zabytków w Koszalinie w dniu 14 lutego 1966 roku wpisał kościół do rejestru zabytków pod numerem rejestru 555.
Jak dotychczas najdłużej pracującym proboszczem parafii Żydowo po 1945 roku był ks. Wiesław Koc.
Na pamiątkę wszystkich nieżyjących już niemieckich mieszkańców Żydowa na północnej stronie kościoła została wmurowana i poświęcona tablica pamiątkowa.
W dniu 25 września 2000 roku o godzinie 17/00 proboszcz parafii ks. Wiesław koc mszę świętą rozpoczął odsłonięciem tablicy pamiątkowej. Na tablicy znajduje się napis w języku niemieckim i polskim o treści „Przed Bogiem wszyscy ludzie są równi. Dla upamiętnienia zmarłych byłych mieszkańców parafii Żydowo”. Tablicę ufundowała grupa 50 byłych niemieckich mieszkańców Żydowa. Wykonawcą tablicy jest Pan Mirosław Czarnota z Bobolic. Tłumaczem podczas ceremonii był Pan Dariusz Kalinowski. We mszy świętej uczestniczyło około 20% obecnych parafian Żydowa. Wieniec kwiatów złożony pod tablicą został wykonany przez matkę ks. Wiesława Koca. (tłumaczenie z jęz. Niemieckiego : Aleksandra Kalinowska)
opracował Jan Kornas